Το 1983 οι B.J. Marshall και J.R. Warren διαπίστωσαν ότι στο στομάχι πολλών ασθενών που έπασχαν από χρόνια γαστρίτιδα ή πεπτικό έλκος υπήρχε ένα μικρόβιο το οποίο κατάφεραν να καλλιεργήσουν και να απομονώσουν και το ονόμασαν, λόγω του σχήματος και της θέσης του, Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Για την ανακάλυψή τους δε αυτή τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 2005.
Η ανακάλυψη του Ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού, αποκάλυψε και την αιτιοπαθογένεια πολλών παθήσεων του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου και καθόρισε νέους τρόπους θεραπείας τους.
Οι επιστήμονες πίστευαν, μέχρι τότε, ότι το έλκος οφείλεται σε διαιτητικούς παράγοντες, στο άγχος, στην τοξική δράση ορισμένων ενδογενών παραγόντων, όπως το υδροχλωρικό οξύ και η πεψίνη του στομάχου και σε λήψη αναλγητικών φαρμάκων όπως π.χ. η ασπιρίνη. Παρά το γεγονός ότι και σήμερα ακόμα δεν αμφισβητείται ο σημαντικός ρόλος του υδροχλωρικού οξέος του στομάχου και η ελκογόνος δράση της ασπιρίνης, οι θεωρίες αυτές δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν πολλά ερωτήματα σχετικά με την αιτιοπαθογένεια του πεπτικού έλκους.
Με τα νέα αυτά δεδομένα, παθήσεις όπως η γαστρίτιδα, το πεπτικό έλκος και το λέμφωμα του στομάχου είναι σήμερα κατανοητές και ιάσιμες. Ακόμα και ο καρκίνος του στομάχου θεωρείται ότι μπορεί να προληφθεί.
Το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) είναι ένα μικροαερόφιλο Gram (-) βακτηρίδιο, το οποίο έχει σχήμα ελικοειδές, εξ’ ου και το όνομα του. Χαρακτηριστικό του είναι η ικανότητα του να ζει και να επιβιώνει στο ισχυρά όξινο περιβάλλον του στομάχου. Για την επίτευξη της δημιουργίας αποικιών, το Ελικοβακτηρίδιο χρησιμοποιεί το μαστίγιο του για να διαπεράσει ενεργά τη βλέννα και να φτάσει στο στρώμα των επιθηλιακών κυττάρων του στομάχου. Επιπλέον, παράγει ουρεάση, που διασπά την ουρία σε διοξείδιο του άνθρακα και αμμωνία, συμβάλλοντας στην εξουδετέρωση του γαστρικού οξέος του στομάχου.
Έχει δε αποδειχθεί ότι είναι ένας από τους κύριους παράγοντες δημιουργίας πεπτικών ελκών, καθώς και για το ότι ευθύνεται για το σύνολο σχεδόν των άλλων παθήσεων του γαστρεντερολογικού συστήματος, όπως γαστρίτιδα, δυσπεψία κλπ.
Πρόσφατες επιστημονικές έρευνες αναφέρουν ότι το Ελικοβακτηρίδιο ευθύνεται για το 90% περίπου του δωδεκαδακτυλικού έλκους και για το 80% του γαστρικού έλκους.
Επίσης, μια πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη επιβεβαίωσε τη σύνδεση του Ελικοβακτηριδίου με την ανάπτυξη καρκίνου και λεμφώματος του στομάχου. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του στομάχου σε ασθενείς με χρόνια γαστρίτιδα από το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού υπολογίζεται ότι είναι 6 φορές μεγαλύτερος από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι το πρώτο βακτηρίδιο το οποίο αναγνωρίστηκε επίσημα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) ως καρκινογόνος παράγοντας 1ης τάξεως.
Στο ιατρείο μας κατόπιν λήψης ατομικού ιστορικού και κλινικής εξέτασης μπορεί να συνταγογραφηθεί η δοκιμασία αναπνοής ουρίας προκειμένου με μη επεμβατικό τρόπο να διαγνωσθεί η λοίμωξη η όχι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.
Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι αρνητικό (δεν υπάρχει λοίμωξη) δε χρειάζεται κάτι περισσότερο. Αν όμως το αποτέλεσμα είναι θετικό (λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο) τότε συνταγογραφείται μια ειδική αγωγή εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου με ποσοστό επιτυχίας πάνω από 85%.
Θα πρέπει βέβαια μετά τη λήψη της θεραπείας εκρίζωσης να ελεγχθείτε για την αποτελεσματικότητα ή όχι του σχήματος θεραπείας που πήρατε. Αποτελεί σοβαρή ιατρική παράλειψη ο μη έλεγχος αποτελεσματικότητας της θεραπείας εκρίζωσης.
Κωνσταντίνος Νικητίδης MD
