Η βιταμίνη D γνωστή και ως βιταμίνη του ήλιου είναι ένα μόριο που παράγεται από τον άμεσο πρόδρομο χοληστερόλης (7-δεϋδροχοληστερόλη) που συνήθως υπάρχει στο δέρμα χρησιμοποιώντας ενέργεια που παρέχεται από τη UV-B ακτινοβολία του ηλιακού φωτός σε μια αντίδραση που δεν απαιτεί καμία βοήθεια ενζύμου. Είναι σαφές ότι λόγω του τρόπου παραγωγής της τείνουμε να έχουμε υψηλότερα επίπεδα τους θερινούς μήνες και χαμηλότερα μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Είναι κυρίως γνωστή για τη θετική επίδραση στην υγεία των οστών και την αντιμετώπιση παθήσεων όπως η οστεοπόρωση και η ραχίτιδα , τα τελευταία χρόνια όμως αποδεικνύεται ο ευεργετικός της ρόλος στην υγεία συνολικά και ειδικότερα στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος όπου και θα εστιάσουμε σε σχέση με την πανδημία του Κορωνοϊού.
Ηδη από τον Μάρτιο 2020 στην κορύφωση της πανδημίας στην Ευρώπη στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Τορίνο οι ιατροί Isaia και Medico εκπόνησαν μελέτη σε μορφή προ-έκδοσης όπου συσχέτισαν την έλλειψη Βιταμίνης D με την πρόληψη και θεραπεία Κορωνοϊού. Λιγότερες πιθανότητες λοίμωξης από τον Κορωνοϊό καθώς και αυξημένες πιθανότητες ίασης είτε με θεραπευτική είτε χωρίς θεραπευτική αγωγή όταν δεν υπάρχει έλλειψη η ανεπάρκεια στα επίπεδα Βιταμίνης D.
Μια πρόσφατη αναδρομική μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο σε περισσότερους από 4.000 ασθενείς σχεδιάστηκε για να εξετάσει εάν η ανεπάρκεια και η συμπλήρωση με βιταμίνης D σχετίζονται με θετικά Τεστ για τον Κορωνοϊό. Διαπίστωσαν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D που δεν αντιμετωπίστηκε επαρκώς σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης από COVID-19.
Μια άλλη μελέτη παρατήρησης στην οποία συμμετείχαν 212 ασθενείς στη Νοτιοανατολική Ασία έκανε συσχετισμό για να προβλέψει κλινικά αποτελέσματα ασθενών που έχουν μολυνθεί με COVID-19 με βάση τα επίπεδα βιταμίνης D. Τα αποτελέσματά τους συνοψίζονται στο παρακάτω γράφημα που δείχνει ότι εκείνων με COVID-19 περίπτωση που ήταν κρίσιμη ή σοβαρή, μόνο το 4% είχε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ το 96% αυτών με ήπια COVID-19 είχαν φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι υπάρχει μια ισχυρή αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και του θανάτου της περίπτωσης κατά την πανδημία της Ισπανικής γρίπης 1918-1919 περίπου 100 χρόνια πριν που προκάλεσε σχεδόν 50.000.000 απώλειες.
Αυτό δείχνει έντονα τη σχέση μεταξύ της έκθεσης στο ηλιακό φως και του κινδύνου εμφάνισης σοβαρών ιογενών λοιμώξεων και δευτερογενών βακτηριακών πνευμονιών.
Πάνω από 50 χρόνια πριν, ο R. Edgar Hope-Simpson, ο Βρετανός Ιατρός και αυτοδίδακτος επιδημιολόγος, τεκμηρίωσε ότι οι επιδημίες της γρίπης Α σε εύκρατα γεωγραφικά πλάτη είναι πιο έντονες τους μήνες μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Είχε υποθέσει ότι η ηλιακή ακτινοβολία παράγει ένα «εποχιακό ερέθισμα» που επηρεάζει τον κίνδυνο της γρίπης Α. Θεώρησε ότι υπάρχει ένα εποχιακό σύστημα στεροειδών ορμονών με αντίκτυπο στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα του οποίου τα επίπεδα είναι χαμηλά κατά τη διάρκεια της εποχής της γρίπης, αλλά κορυφώνονται όταν η γρίπη είναι σπάνια.
Η χειμερινή συχνότητα εμφάνισης της γρίπης σχετίζεται στενά με τα επίπεδα της εποχικής βιταμίνης D στον ορό. Μια βρετανική μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι ο επιπολασμός των αναπνευστικών λοιμώξεων έδειξε ένα ισχυρό εποχιακό μοτίβο προς την αντίθετη κατεύθυνση με το πρότυπο για τις συγκεντρώσεις βιταμίνης D. Εποχιακή μεταβολή στα επίπεδα του αίματος βιταμίνης D η οποία συμβάλλει στην ανοσολογική λειτουργία, πιστεύεται ότι είναι η βασική πηγή της παρατηρούμενης εποχικότητας της γρίπης σε εύκρατες περιοχές.
Πιο πρόσφατα, η ανεπάρκεια βιταμίνης D αποδείχθηκε ότι είναι ένας παράγοντας κινδύνου για και / ή οδηγός της υπερβολικής και επίμονης φλεγμονής που αποτελεί χαρακτηριστικό του ARDS (σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας). Αυτό αποδεικνύεται περαιτέρω με το COVID -19 όπου η θνησιμότητα από την ασθένεια ήταν σχετικά χαμηλή για χώρες κάτω από 35 μοίρες γεωγραφικό πλάτος.
Ομοίως, οι ερευνητές έδειξαν ότι το ποσοστό θνησιμότητας COVID -19 σε συγκεκριμένη ηλικία ήταν υψηλότερο στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία, τις ευρωπαϊκές χώρες με την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης σοβαρής ανεπάρκειας βιταμίνης D.
Οι γιατροί στην κλινική Complete Med Care στο Ντάλας του Τέξας, διεξήγαγαν μια μελέτη που δείχνει ότι ο επιπολασμός της σοβαρής ανεπάρκειας βιταμίνης D συσχετίζεται έντονα με το ποσοστό θνησιμότητας κορωνοϊού 2019 (COVID-19) στις ευρωπαϊκές χώρες.
Οι ερευνητές λένε ότι ο συσχετισμός ενισχύθηκε επίσης με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας ακόμη λιγότερο πιθανό να είναι τυχαίο αποτέλεσμα.
Η σοβαρότητα της νόσου σε περιπτώσεις COVID-19 κυμαίνεται σημαντικά, από ασυμπτωματική έως θανατηφόρα και οι λόγοι για αυτό είναι συχνά ασαφείς.
Πληθώρα στοιχείων δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να διαδραματίσει προστατευτικό ρόλο, αποφάσισαν λοιπόν να αξιολογήσουν τα δεδομένα σε ολόκληρη την Ευρώπη για να διαπιστώσουν εάν υπάρχει σχέση μεταξύ των επιπέδων θνησιμότητας της βιταμίνης D και του COVID-19. Στα δεδομένα επιβεβαιώνεται υψηλότερη θνησιμότητα σε υψηλότερη έλλειψη ή ανεπάρκεια της Βιταμίνης D.
Σημειώνεται ότι στο παραπάνω γράφημα οι σκανδιναβικές χώρες εμφανίζονται με πολύ χαμηλά ποσοστά έλλειψης ή και ανεπάρκειας D καθότι με συστάσεις των υπηρεσιών υγείας τα τρόφιμα εμπλουτίζονται με Βιταμίνη D λόγω περιορισμένης ηλιοφάνειας. Ως εκ τούτου αποτελούν εξαίρεση για χειρότερα αποτελέσματα σε πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη, συσχετισμός χαμηλών ποσοστών έλλειψης με χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας.
Ιατροί της θεραπευτικής κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπως ο Αθανάσιος Δημόπουλος αναφέρθηκαν στη Βιταμίνη D ως ένα παράγοντα που δεν έχει αναλυθεί επαρκώς και μπορεί να επηρεάσει την έκβαση του Κορωνοϊού.
Ο ρόλος της στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού είναι διπλός , αφενός η βιταμίνη D υποστηρίζει την παραγωγή αντιμικροβιακών πεπτιδίων στο αναπνευστικό επιθήλιο και αφετέρου μειώνει την φλεγμονώδη απόκριση σε λοίμωξη με SARS-COV-2 , καθώς η υπέρμετρη φλεγμονώδη αντίδραση αυξάνει τη βαρύτητα και τις επιπλοκές της νόσου.
Στη συμπλήρωση με Βιταμίνη D λαμβάνεται υπόψιν το ατομικό ιατρικό ιστορικό του καθενός , γενετικοί παράγοντες που έχουν να κάνουν με την αντίσταση στη Βιταμίνη D , τα επίπεδα στον ορό αίματος, υπό την καθοδήγηση , αξιολόγηση και παρακολούθηση από τον θεράποντα για την επίτευξη επάρκειας και ιδανικών ορίων.
Κωνσταντίνος Νικητίδης MD
- https://www.news-medical.net/news/20200702/More-evidence-on-vitamin-D-deficiency-and-death-rates-from-COVID-19.aspx
- https://mdimop.gr/news/485/
- Holick MF, MacLaughlin JA, Doppelt SH. Regulation of cutaneous previtamin D3 photosynthesis in man: skin pigment is not an essential regulator. Science. (1981) 211:590–3. 10.1126/science.6256855
- Cannell J.J., Vieth R., Umhau J.C., Holick M.F., Grant W.B., Madronich S., Garland C.F., Giovannucci E. Epidemic influenza and vitamin D. Epidemiol. Infect. 2006;134:1129–1140. doi: 10.1017/S0950268806007175
- https://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0034-89102020000100605&script=sci_arttext
